To nie była zwykła wycieczka szkolna. Wyjazd do Państwowego Muzeum Auschwitz – Birkenau nigdy nie jest i nie będzie zwykłą wycieczką. Zwiedzając to miejsce, wyjątkowe ze względu na ogrom cierpień przebywających i ginących tam ludzi, nie można być obojętnym. Pomimo tego, że oglądamy dowody potwornej zbrodni nazistów to jednak gdzieś w głębi nurtuje nas pytanie: czy to rzeczywiście się zdarzyło? czy można doprowadzić do zgładzenia ponad miliona osób na tak małym obszarze?
To Muzeum jest wyjątkowe. Nie ma tu kolorowych wystaw, komputerowych animacji czyli tego, co zazwyczaj interesuje i przyciąga wzrok i uwagę zwiedzających. W zamian oglądamy surowe ściany baraków, w których więźniowie spędzali ostatnie miesiące swojego życia, przedmioty codziennego użytku, a także wiele czarno-białych zdjęć. Niby nic interesującego, ale przez prawie trzy godziny zwiedzania (dodam że w warunkach trudnych – upał ponad 30 stopni Celsjusza) żaden z uczestników wycieczki ani na chwilę nie wykazywał objawów znudzenia, czy dekoncentracji.
Niewątpliwie jest w tym duża zasługa naszego przewodnika, Pana Igora Bartosika. Pan Igor jest nie tylko przewodnikiem grup zwiedzających Muzeum, ale też historykiem badającym różne aspekty pobytu więźniów w Auschwitz- Birkenau. W swoich badaniach opiera się w znacznej mierze na relacjach byłych więźniów i ich osobistych refleksjach. To właśnie te doświadczenia i opowieści o życiu w KL Auschwitz były dla nas najbardziej interesujące. Ponadto widocznym było, że oprowadzenie naszej grupy nie jest dla Pana Igora kolejnym obowiązkiem zawodowym, ale zupełnie odrębną misją , pełną własnych refleksji, zajmowanych stanowisk i emocji.
Jako nauczyciel historii wiele razy zwiedzałem Muzeum Auschwitz – Birkenau. Za każdym razem jednak coś innego do mnie przemawia, a może też przewodnik zwraca uwagę na jakiś fakt, wydarzenie, historię, która wcześniej jakoś mi umknęła. Tym razem zwróciłem uwagę na to, że funkcjonowanie obozu KL Auschwitz – Birkenau to była zaplanowana i zorganizowana inwestycja ekonomiczna, w którą były zaangażowane różne instytucje, firmy niemieckie, kierujące się przede wszystkim zyskiem (budowa obozu, transport więźniów, dostarczanie środków chemicznych do uśmiercania – za te „usługi” płacono poszczególnym wykonawcom, często ze środków pozyskanych od więźniów). Jeżeli więc mówimy o odpowiedzialności za Auschwitz i losy przebywających tam ludzi to spada ona na całe państwo niemieckie, nie tylko nazistów.
Wizyta w Miejscu Pamięci Auschwitz – Birkenau była dla nas wszystkich z pewnością cenną lekcją historii, ale również osobistym przeżyciem. Widać to było chociażby po postawie uczestników wycieczki, za którą podziękował Pan Igor i ja również w tym miejscu serdecznie dziękuję 🙂
nauczyciel historii i opiekun Koła Turystycznego
Andrzej Kańkowski
